Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập Tạp chí Kinh tế và Phát triển, Ban biên tập Tạp chí đã có buổi trao đổi thân mật với hai Tổng biên tập đầu tiên: GS.TSKH Lương Xuân Quỳ và GS.TS Nguyễn Đình Hương để cùng tìm hiểu tầm nhìn và động lực của những người đã trực tiếp đặt những nền móng đầu tiên cho Tạp chí.
Trang bìa Tạp chí Kinh tế và Phát triển bản tiếng Việt
Tạp chí Kinh tế và Phát triển được thành lập theo Quyết định số 360/GPXB ngày 8 tháng 3 năm 1994 của Bộ Văn hóa và Thông tin và xuất bản số đầu tiên vào tháng 6 cùng năm. GS.TSKH Lương Xuân Quỳ, khi đó là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phụ trách nghiên cứu khoa học, được bổ nhiệm làm Tổng Biên tập. “Quan điểm của lãnh đạo Nhà trường, mà đứng đầu là GS.TS Vũ Đình Bách – Hiệu trưởng cho rằng mỗi trường đại học đúng nghĩa cần phải có một tạp chí khoa học để phản ánh kết quả nghiên cứu khoa học của cán bộ, sinh viên, cũng như những người có quan hệ trong việc đào tạo với trường” – GS . Quỳ nói.
Theo GS. Lương Xuân Quỳ, ấn phẩm nội bộ Thông báo Khoa học có từ thập niên 1980 tuy có thể là phương tiện để Nhà trường phổ biến những thành tựu khoa học của khu vực và thế giới cũng như những đường lối phát triển của Đảng và Nhà nước, nhưng phạm vi phát hành bị giới hạn trong nội bộ Trường nên ấn phẩm này không thể trở thành “cơ quan ngôn luận khoa học” của Trường như tập thể lãnh đạo mong muốn. GS. Quỳ nhấn mạnh, tầm nhìn của lãnh đạo Nhà trường trong bối cảnh đất nước bước vào thời kỳ xây dựng kinh tế thị trường là xuất bản một tạp chí khoa học đúng nghĩa để đưa kết quả nghiên cứu khoa học của Trường tiếp cận các nhóm độc giả quan trọng, bao gồm các nhà khoa học và các cấp quản lý về kinh tế. Qua đó, Tạp chí sẽ góp phần củng cố thương hiệu Trường Đại học Kinh tế Quốc dân như là trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực kinh tế và quản trị tại Việt Nam.
GS.TSKH Lương Xuân Quỳ
Đồng quan điểm này, GS.TS Nguyễn Đình Hương, người được bổ nhiệm làm Tổng Biên tập thứ hai của Tạp chí khi đang giữ cương vị Trưởng phòng Quản lý Khoa học nhấn mạnh, nhu cầu phổ biến kết quả nghiên cứu trong bối cảnh Trường Đại học Kinh tế Quốc bắt đầu giảng dạy về kinh tế thị trường trong thời kỳ mới. Theo ông, Nhà trường muốn việc giảng dạy và nghiên cứu khoa học phải gắn chặt với sự phát triển bền vững của đất nước. Để làm được điều này thì bản tin khoa học nội bộ là không đủ, mà bắt buộc phải có một tạp chí khoa học đúng nghĩa.
Điều thú vị là cả hai nguyên Tổng Biên tập, những thuyền trưởng đầu tiên của con thuyền Tạp chí khoa học đều chia sẻ rằng, kỷ niệm đáng nhớ nhất trong giai đoạn thành lập Tạp chí là quá trình chọn tên. Theo GS. Lương Xuân Quỳ, đây “không phải chuyện đơn giản mà là cả một quá trình thảo luận rất kỹ càng” vì Tạp chí được kỳ vọng sẽ trở thành một phần quan trọng trong thương hiệu khoa học của Nhà trường. GS. Nguyễn Đình Hương cũng chia sẻ rằng tập thể lãnh đạo đã phải trăn trở trong thời gian dài, cân nhắc các lựa chọn vừa gắn với chuyên ngành giảng dạy và nghiên cứu của Nhà trường, vừa gắn với bối cảnh và tầm nhìn về tương lai đất nước. Cuối cùng, cái tên được chọn “không phải Kinh tế Phát triển hay Phát triển Kinh tế, mà là Kinh tế và Phát triển” – GS. Hương nói. Như vậy, cả hai Giáo sư đều nhấn mạnh rằng cái tên Kinh tế và Phát triển phản ánh mong mỏi cũng như tầm nhìn của tập thể lãnh đạo Nhà trường: nghiên cứu khoa học kinh tế phải luôn luôn song hành và đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của đất nước.
GS.TS Nguyễn Đình Hương
Cũng theo GS. Quỳ, ngay từ lúc đó, việc xuất bản bằng ngôn ngữ tiếng Anh đã được nhìn nhận là quan trọng nhưng do tiềm lực còn hạn chế nên chưa thể thực hiện ngay. GS. Hương chia sẻ thêm rằng, ban đầu, Tạp chí là một bộ phận trực thuộc Phòng Quản lý Khoa học, dù nhân sự đầy đủ theo quy định của Luật Báo chí nhưng đều là các vị trí kiêm nhiệm. Phải đến khi Tạp chí hoạt động tốt, bước đầu được cộng đồng khoa học trong nước thừa nhận và trở thành một đơn vị độc lập trực thuộc Trường (1999) thì việc xuất bản bằng tiếng Anh mới một lần nữa được đặt ra và bắt đầu vào năm 2000.
Nhìn lại ba thập kỷ phát triển, thuyền trưởng đầu tiên, GS.TSKH Lương Xuân Quỳ cho biết ông vui mừng với những thành quả mà Tạp chí đã đạt được. Ông cho biết “30 năm không phải là ngắn với đời người, nhưng với một tạp chí khoa học và một trường đại học thì không phải là dài. Điều quan trọng là sự phát triển của Nhà trường là nền tảng cho sự phát triển của Tạp chí, và Tạp chí luôn luôn song hành với sự phát triển của Nhà trường”.
“Với tư cách là một người đã trực tiếp góp một phần nhỏ vào quá trình này, tôi mong muốn Tạp chí ngày càng cải thiện uy tín, chiếm được lòng tin của cộng đồng khoa học, tiếp tục gắn chặt hơn nữa và đóng góp có ý nghĩa hơn nữa với sự phát triển bền vững của Đại học Kinh tế Quốc dân. Tôi tin vào đội ngũ lãnh đạo và cán bộ Tạp chí hiện nay. Tôi chắc chắn Tạp chí sẽ tiếp tục vững bước tiến lên” GS Quỳ nói.
GS.TS Nguyễn Đình Hương cũng bày tỏ niềm vui khi Tạp chí được chấp nhận vào cơ sở dữ liệu khoa học quốc tế Scopus sau 15 năm liên tục cải tiến và nâng cao chất lượng. Bên cạnh đó, ông cũng không quên nhắn nhủ kỳ vọng rằng Tạp chí sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa, đặc biệt là với phiên bản tiếng Anh.
Bài và ảnh: Tạp chí Kinh tế và Phát triển và Phòng Truyền thông
